Personenindex op “De oude dekenaten Cuijk, Woensel en Hilvarenbeek in de 15e en 16e eeuwse registers van het aartsdiakenaat Kempenland”

door Dr. Lucas G.C.M. van Dijck

Inleiding

In 1968 publiceerden Dr. G. Bannenberg, A. Frenken en H. Hens “De oude dekenaten Cuijk, Woensel en Hilvarenbeek in de 15e- en 16e-eeuwse registers van het aartsdiakonaat Kempenland, deel I en II”, Nijmegen 1968.

Dit zeer omvangrijke werk, gebaseerd op de zogenaamde pouillées van het bisdom Luik is inmiddels van grote waarde gebleken. Helaas ontbrak tot nu toe een register op alle persoonsnamen van beide delen. Voor de biografische en genealogische geschiedenis van Noord-Brabant een groot gemis. Dank zij de mogelijkheden van verschillende computersystemen is het een generatie later ook gemakkelijker geworden een dergelijke toegankelijkheid te creëren. De lezer kan nu direct bepaalde personen traceren te midden van de ca. 15.600 voornamelijk priesters en clerici uit de 15e en 16e eeuw met al hun kerkelijke functies, hun problemen, functioneren, overtredingen en relaties.

G. Juten publiceerde eerst in de jaargangen XXVI-XXX (1919-1923) van Taxandria de “Kerkelijke beneficiën in het voormalige dekenaat Hilvarenbeek”, later zelfstandig uitgeven als “Consilium de Beke”. Deze gegevens kwamen uit dezelfde pouillés. Ook de persoonsnamen in die publikatie worden alhier verwerkt.

De namen uit Taxandria zijn ontleend aan een PDF-CD-Rom. Dat brengt met zich mee dat er computer-leesfouten kunnen zijn optreden. Zo interpreteert het systeem de N vaak in een U en omgekeerd, de V en de B worden soms verwisseld. Het vergt van de onderzoeker dus enige fantasie om met namen te spelen.
Enkele details hebben we bewust in deze index veranderd om het de lezer te vergemakkelijken.

Latijnse voornamen zijn omgezet in de nominativus en voluit geschreven. De familienamen en patroniemen zijn weergegeven zonder vertaling en in de naamvallen, zoals voorkomend in de “Oude dekenaten”. Dat betekent dat b.v. Fabri eigenlijk Faber zou moeten zijn, Piscatoris, Piscator etc.; Ook het latijnse woord “de” en “a” als vertaling van het Nederlandse woord “van “ is gehandhaafd. Het woord filius of fil. plus direct daarop volgende genitivus is vereenvoudigd tot louter de genitivus: Zo is “Adrianus fil. Godefridi” omgezet in “Adrianus Godefridi”. Bij patroniemen die eindigen op dubbele “-s”, is dat woord weggelaten: Peterss, wordt: Peters.
Bij onduidelijke Latijnse plaatsnamen is de vertaling in het Nederlands er onmiddellijk tussen haakjes er bij vermeld. Een voorbeeld: “de Veteri Busco” is “van Oudenbosch”, etc.
Indien dezelfde naam meerdere malen wordt vermeld op één pagina, dan wordt niet iedere herhaling vermeld.
De door Bannenberg, Hens en Frenken aaneengeschreven voorzetsels “vanden”, “opden”etc. bij familienamen en plaatsnamen zijn van elkaar gescheiden gemaakt.
Een korte, onvolledige en eenvoudige lijst van Latijnse familie- en beroepsnamen is hierbij opgenomen om de lezer te helpen.
Om het zoeken eenvoudiger te maken zijn alle voornamen, die beginnen met een I veranderd in een J: de voornaam Ioannes en varianten zijn veranderd in Johannes; de voornaam Jacobus is veranderd in Jacobus; Iaspar in Jaspar, Iordanus in Jordanus, Iutta in Jutta; etc. Y is veranderd in IJ (ij): Yewanus is IJewanus etc.

Veel voorkomende voornamen zijn geüniformeerd om het zoeken te vergemakkelijken. Katharina is veranderd in Catharina; Anthonius in Antonius; Gherardus in Gerardus; Guilielmus in Wilhelmus; Matheus in Mathias; Rhutgerus in Rutgerus; Servacius in Servatius; Theodricus in Theodericus;

Bij apert onjuist gertranscribeerde namen is tussen haakjes een goede naam gesuggereerd. Afgekorte voornamen zijn voluit geschreven.

Zoeken

Wie met de late Middeleeuwen bekend is weet dat namen niet altijd identiek worden geschreven. Met ging vaak op de klank af. Dat betekent dat wie een naam zoekt rekening moet houden met alle mogelijke varianten: Zowel in voor- als achternamen moet men inventief zoeken. Het betekent b.v. dat Goijard van Eijndhouts gevonden kan worden onder Goijard, Goijaerd, Goijart, Goijaert en Godefridus…(van)… Eijndhouts, Eindhouts, Eijnthouts, Eijndhouds; etc. en dus mede onder een eventueel in het Latijn of Grieks vertaalde achternaam: Zoekt men de Molder, Smulders, de Moelner, de Meulener etc, vergeet dan niet te zoeken op Multoris.

Vertalingen

NB: Hier vertaald in de meest voorkomende naamvallen, voornamelijk de genitivusvorm. Pistoris i.p.v. Pistor etc.

(de) Bakker: Pistoris
Van den Berge (van Bergen): de Monte of de Montibus
Bontwerker: Pellificis (Pellifex)
Bogaert (van den Bogaert): de Pomerio
Van der Borcht: de Castro
Van den Bosch: de (da) Silva; of Buscoducensis, of: de Busco
Van den Broeck: de Palude
De Brouwer: Braxatoris (Braxator)
Van der Bruggen: de Ponte
Coman/Cremer: Mercatoris (Mercator)
Conincs: Regis (Rex)
Coster(s): Custodis (Custos)
De Cuijper / Cuijpers: Cupificis (Cupifex)
Van den Dael: de Valle
Van den Doeren: de Spina
Van den Dijck: de/ab Aggere
Van den Gasthuijs: de Hospitali
Van der Grachten (?): de Fossis
Groenendael: de Viridivalle
De Haen: Galli (Gallus)
De Haes: Lepus
Van der Hagen: de Dumo
Hertogs; de Hertoghe: Ducis (Dux)
Van der Heijden: de Merica
Van den Hout: de Ligno
Jegers: Venatoris (Venator)
Van den Kerckhof: de Cijmiterio
Van der Linde: de Tilia
Van der Meer: de Lacu
Van der Molen: de Molendino
Neve: Nepotis (Nepos)
Van den Nieuwenhuijs: de Nova Domo
Pelgrom: Peregrini.(Peregrinus)
Van der Poorten: de Porta
Rademakers: Rotificis (Rotifex)
Schilder(s), die Maelder: Pictoris (Pictor)
(de) Schrijver: Scriptoris (Scriptor)
Smit(s): Fabri (Faber)
Van den Steen: de Lapide
Van der Straten: de Platea
Van der Toren: de Turri
Van der Velden: de Campo
De Visser: Piscatoris (Piscator)
De Volder: Fullonis (Fullo)
Vrients: Amici (Amicus)
Van de Water: de Aquis
Wever: Sartoris (Sartor)
Van der Weijden: de Pascuis
Van de Weijer: de Vivario
(De) Wolff: Lupi (Lupus)
Van der Zanden: de Arena
Van der Zwaen / Zwanen: de Cijgno / de Cigno

Alle rechten voorbehouden. Niets in deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt worden in enige vorm of op enige wijze, hetzij electronisch, mechanisch, door fotokopieën, of op andere wijze zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.